montrö anlaşması ne demek?
Montrö Boğazlar Sözleşmesi Hakkında Bilgi
Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını büyük ölçüde geri kazandığı ve Karadeniz'e kıyıdaş devletlerin güvenliğini sağlayan önemli bir uluslararası anlaşmadır. 20 Temmuz 1936'da İsviçre'nin Montrö şehrinde imzalanmıştır.
Temel Unsurları:
- Boğazların Statüsü: Sözleşme, İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nın (Türk Boğazları) statüsünü belirler.
- Geçiş Rejimleri: Savaş ve barış zamanlarında sivil ve askeri gemilerin geçiş rejimlerini düzenler.
- Barış Zamanı: Ticaret gemileri serbestçe geçebilirken, savaş gemilerinin geçişi tonaj, sayı ve süre açısından sınırlamalara tabidir. <br>Daha fazla bilgi için: Barış Zamanı
- Savaş Zamanı: Türkiye savaşta değilse, savaş gemilerinin geçişi büyük ölçüde kısıtlanır. Türkiye savaşta ise, geçişler tamamen Türkiye'nin kontrolündedir. <br>Daha fazla bilgi için: Savaş Zamanı
- Karadeniz'e Kıyıdaş Olmayan Devletlerin Hakları: Bu devletlerin savaş gemilerinin Karadeniz'de bulundurabileceği toplam tonaj ve kalış süresi sınırlandırılmıştır.
- Türkiye'nin Yetkileri: Türkiye, Boğazlar'da güvenliği sağlama ve gerektiğinde geçişleri düzenleme yetkisine sahiptir. Boğazlar bölgesinde asker bulundurma hakkı tanınmıştır.
- Sözleşmenin Süresi: Montrö Sözleşmesi'nin süresi belirtilmemiştir. Bir fesih maddesi içermediği için yürürlüktedir.
Önemi:
- Türkiye'nin egemenlik haklarını güçlendirmiştir.
- Karadeniz'de istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmuştur.
- Bölgesel güvenlik dengesinin korunmasında önemli bir rol oynamaktadır.
- Uluslararası hukuk açısından önemli bir örnektir.
Tartışmalar:
Montrö Sözleşmesi zaman zaman farklı yorumlara ve tartışmalara konu olabilmektedir. Özellikle yeni jeopolitik gelişmeler ve askeri teknolojiler nedeniyle sözleşmenin güncelliği ve etkinliği üzerine tartışmalar yapılmaktadır.